Η αυτοεπιβεβαίωση της Ύπαρξης

Υπάρχουμε; Και αν ναι, σε τί συνίσταται η ύπαρξή μας; Ίσως οι ζωές μας, αυτά που βιώνουμε, να είναι αποκυήματα της δικής μας ή μιας αλλότριας φαντασίας, πολλές φορές τόσο ξεφτισμένα, τόσο ανούσια, που μας έρχεται να κλάψουμε από την ίδια μας την οικτρή ανιαρότητα. Άλλες φορές, αυτά τα αποκυήματα είναι τόσο μοναδικά, τόσο δημιουργικά, που ίσως αξίζει για κάποιον τρίτο που ίσως παρακολουθεί να υποστεί ώρες πλήξης μόνο και μόνο για λίγα λεπτά μεγαλοπρέπειας. Από την άλλη, ανακύπτει η εξής ερώτηση: Πώς γίνεται κάτι που πονά και χαροποιεί τόσο, που καθορίζει το περιβάλλον του και καθορίζεται αντίστροφα από αυτό, που εμπνέει ακόμα και στις πιο ποταπές του εκφράσεις προκαλώντας τους φωτισμένους σκοτεινούς χαρακτήρες της τέχνης να δημιουργήσουν αριστουργήματα, να είναι απλά προϊόν κάποιας φαντασίας; Η ερώτηση είναι μεν σωστή, αλλά το επιχείρημα εύκολα καταρίψιμο. Όσα νιώθουμε δεν είναι παρά αποτελέσματα φυσικών, απόλυτα ορθολογικά καθορισμένων διεργασιών, των χημικών αντιδράσεων στα κύτταρα του εγκεφάλου μας. Με λίγα λόγια, ακόμη και αν πρόκειται περί αντιδράσεων σε ερεθίσματα, όσα βιώνουμε είναι απλά... "μέσα στο κεφάλι μας"! Τρομακτική η διαπίστωση, αλλά αληθινή. Εφόσον λοιπόν ό,τι αντιλαμβανόμαστε είναι δημιούργημα της εγκεφαλικής μας δραστηριότητας, τότε κάλλιστα θα μπορούσε, με μόνη δεδομένη την ύπαρξη του εγκεφάλου μας, τίποτα από όλα αυτά να μην υπάρχει. Ωστόσο, η παραπάνω συλλογιστική παραβλέπει μία πολύ βασική διάσταση της έννοιας της ύπαρξης: ότι αυτή δεν μπορεί να καθοριστεί στα πλαίσια μεμονωμένων περιπτώσεων, αλλά μάλλον σε ένα σύστημα αλληλεπιδρώντων υποψήφιων υπάρξεων. Με άλλα λόγια, το αν υπάρχει κάτι ή όχι καθορίζεται αυστηρά όχι από αυτό το ίδιο κάτι, αλλά από κάτι άλλο που αλληλεπιδρά μαζί του ή προσπαθεί να αλληλεπιδράσει: τίποτα δεν υπάρχει από μόνο του, αλλά το περιβάλλον επιβεβαιώνει η απορρίπτει την πιθανότητα ύπαρξης του. Υπό αυτό το πρίσμα, το υπάρχω δεν σημαίνει σκέφτομαι (κατά το "σκέφτομαι άρα υπάρχω"), αλλά μάλλον έχω αντίκτυπο, άρα υπάρχω. Αυτός είναι ένας ορισμός της ύπαρξης ("Ύπαρξη ορίζεται ως η ιδιότητα κάποιας έννοιας, ούσης ή μη ούσης, να έχει αντίκτυπο στο περιβάλλον της και να αλληλεπιδρά με αυτό"), στον οποίο μέχρι στιγμής ούτε εγώ ούτε κανείς άλλος με τον οποίο έχω συζητήσει έχουμε καταφέρει να βρούμε αξιόλογο αντίλογο. Τελικά, και εφόσον ό, τι μας περιτριγυρίζει έχει κάποια επίδραση πάνω μας, ακόμα και με την απλή του ύπαρξη, ίσως αυτός ο ορισμός να χωλαίνει, ή απλά η ύπαρξη να αυτοεπιβεβαιώνεται. Άλλωστε, η ερώτηση που μπορεί να μας βυθίσει σε έναν ακόμα ατέλειωτο και κουραστικό παιχνίδι σκέψεων είναι προφανής: "Υπάρχει η Ύπαρξη σαν έννοια;"

Ο τολμών ας απαντήσει...